25 lat Muzeum w Sosnowcu

W bieżącym roku przypada 25. rocznica powstania Muzeum w Sosnowcu. Ta instytucja kultury, mimo młodego wieku, stara się coraz lepiej zaspokajać potrzeby i zainteresowania mieszkańców miasta i regionu. Dzięki swoim licznym inicjatywom wystawienniczym, wydawniczym i edukacyjnym placówka jest coraz bardziej znana w kraju i za granicą. Szczególnie bogaty dorobek posiada w zakresie popularyzowania przeszłości naszej małej ojczyzny i likwidowania białych plam w jej historii.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że początkowo było ono Oddziałem Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu i w takiej formie funkcjonowało przez pierwsze 10 lat. Dziś jest samodzielną placówką z ogromnym dorobkiem wystawienniczym – ponad 460 otwartych ekspozycji i ponad 750.000 zwiedzających w kraju i za granicą. Swoje prace wystawiali w nim wybitni współcześni polscy artyści, można także było podziwiać obrazy Jana Matejki, Kossaków, Leona Wyczółkowskiego – wielkich mistrzów polskiego malarstwa. Za swoją działalność Muzeum otrzymało wiele nagród i wyróżnień w edycjach prestiżowego konkursu „Wydarzenie Muzealne Roku”.  Placówka rozwija także szeroką współpracę międzynarodową z podobnymi instytucjami w Czechach, Słowacji i na Węgrzech. Za zasługi na tym polu m.in. w 2007 roku przy-znano jej Medal Honorowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej.
Jubileusz 25-lecia działalności Muzeum skłania do refleksji nad jego misją, dotychczasowymi osiągnięciami oraz stanowi okazję do zastanowienia się nad perspektywami dalszego rozwoju.
Patronat honorowy nad Jubileuszem objęli: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogusław Śmigielski - Marszałek Województwa Śląskiego, Kazimierz Górski - Prezydent Miasta Sosnowca. Oficjalne uroczystości odbędą się 9 września, 10 i 11 września, w ramach II Dni Muzeum w Sosnowcu, zostaną udostępnione zwiedzającym przygotowane z tej okazji ekspozycje „XXV lat Muzeum w Sosnowcu i ”Jacek Malczewski. Malarstwo”, zaś 11 września odbędzie się Zagłębiowski Piknik Etnograficzny.

„XXV lat Muzeum w Sosnowcu”

Wystawa przedstawia najcenniejsze muzealia, które udało się zgromadzić w ciągu 25-letniej działalności Muzeum. Wybrane eksponaty prezentują główne nurty kolekcjonerskie naszej instytucji.
Pierwszy koncentruje się na polskim szkle współczesnym. Na ekspozycji znajduje się 300 eksponatów szkła użytkowego, unikatowego i historycznego – ołowiowego (kryształy) i sodowego, których forma i zdobienia zostały zainspirowane naturą: motywami roślinnymi i zwierzęcymi, zjawiskami przyrody oraz kulturą: sztuką ludową, muzy-ką, architekturą, sportem, także religią. Szczególną grupę stanowią dzieła inspirowane minionymi epokami – projekty Jana Sylwestra Drosta nawiązujące do antycznych form, prace Henryka Albina Tomaszewskiego z cyklu „Zima”, kompozycja „Do muzyki Chopina”. Najczęściej spotykane formy dekoracji uzyskane zostały poprzez grawerunek, szlifowanie i barwienie. Wśród designerów przeważają przedstawiciele starszego pokolenia: Jozef Górski, Barbara Urbańska-Miszczyk, Józef Podlasek, młodych, którzy podejmują nowe wyzwania technologiczne i formalne, reprezentuje m.in. Małgorzata Dajewska i Beata Szczerbik.
Drugi nurt obejmuje najważniejsze pamiątki z przeszłości Sosnowca i regionu. Eksponaty ilustrują dzieje miasta od zarania do czasów współczesnych. Wyjątkowo ciekawie prezentuje się zbiór dawnych widokówek, w których wyróżnić można cztery grupy tematyczne: Sosnowiec i jego dzielnice, miasta Zagłębia Dąbrowskiego, Trójkąt Trzech Cesarzy, wybitne postaci.
Na wystawie znajdują się również zabytki kultury materialnej związane z dynamicznym rozwojem przemysłu, m. in. kaganki i lampy górnicze oraz mundury galowe z zaboru pruskiego i austriackiego, tableau pracowników
Rurkowni Huldczyńskiego, kopalni „Halina”, C.G. Schön, sztandary cechowe. O wielokulturowości miasta świadczą prezentowane judaika. Ciekawostkę dla miłośników historii są pozyskane w ostatnich latach plany posiadłości zasłużonych dla miasta rodzin sosnowieckich przemysłowców: Schönów i Dietlów. Na wyróżnienie zasługuje również bogaty zbiór fotografii z okresu międzywojennego, które przedstawiają mieszkańców miasta, albumy fotograficzne
z uroczystości rocznicowych, m. in. 30. rocznicy „krwawej niedzieli”, świąt państwowych np. obchodów 3 Maja
w 1916 r., pokazów gimnastycznych - I Pokazu Gimnastycznego Młodzieży Szkolnej w 1916 r.
Trzeci prezentuje polską sztukę drugiej połowy XX wieku. Dominują prace artystów urodzonych bądź mieszkających w Sosnowcu. Wielu z nich, m. in. Jadwiga Maziarska, Janina Kraupe, Andrzej S. Kowalski, Marian Malina należą do grona najwybitniejszych malarzy i grafików polskich minionego wieku. Obok wymienionych twórców, malarstwo reprezentują prace Marka Koniecznego, Ryszarda Grzyba, Jacka Rykały, grafikę – prace Romana Chruściela, Eugeniusza Chmiela, Stanisława Gawrona, Wandy Zbyszewskiej.
Od 1985 r. Muzeum prowadzi rozległą działalność wydawniczą i naukową, dlatego na wystawie przedstawione są również publikacje związane z historią i kulturą miasta „Sosnowiec na dawnej widokówce”, „Trójkąt Trzech Cesarzy”, poświęcone polskiej sztuce „Józef Chełmoński i przyjaciele”, „Młodopolska cyganeria”, cykle wydawnicze „Sosnowieckie ABC”, „Rocznik Sosnowiecki”, wydawnictwa pokonferencyjne.
Działalność wystawienniczą i edukacyjną dokumentują liczne plakaty, afisze i zaproszenia do wystaw, wykładów, imprez artystycznych. Przykładem różnorodnych form dydaktyki: lekcji, warsztatów plastycznych, spotkań autorskich są umieszczone na wystawie stoiska interaktywne z zabawami edukacyjnymi dla najmłodszych.
Wystawa jest udostępniona zwiedzającym od 10 września.

„Jacek Malczewski. Malarstwo”

Jacek Malczewski należy do najwybitniejszych polskich artystów. Był czołowym przedstawicielem Młodej Polski, inicjatorem i głównym reprezentantem symbolizmu. Już za życia zyskał uznanie krytyków i miłośników sztuki. Brał udział w licznych wystawach zagranicznych w wiodących ośrodkach kulturalnych Europy: Paryżu, Wiedniu, Monachium, Wenecji, miał również indywidualne pokazy w kraju: Krakowie, Warszawie, Poznaniu i Wilnie. Został uznanym wykładowcą Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie - przez dwa lata pełnił funkcję rektora tej uczelni.
Urodził się w Radomiu w 1854 roku, zmarł w Krakowie w 1929. Na jego osobowość i wrażliwość artystyczną wpłynęło wiele czynników: patriotyczne wychowanie ojca, lektura literatury romantycznej, pobyt w majątku wuja – Feliksa Karczewskiego na radomskiej wsi, gdzie obserwował przyrodę, podziwiał miejscowy folklor, poznawał europejską kulturę pod opieką pedagogiczną Adolfa Dygasińskiego. Fascynacja sztuką ludową, podaniami i legendami znalazła odbicie w późniejszych obrazach „Rusałki” czy „Bajki”. Studia malarskie odbywał m. in.w pracowni Jana Matejki w Krakowie i Ėcole des Beaux-Arts w Paryżu. Najważniejszą inspiracją jego twórczości stała się polska sztuka i tradycja narodowa, rodzimy folklor oraz wiodące prądy malarskie fin-de-siėcle’u.
Zaczął od realizmu. Zainspirowany twórczością Artura Grottgera namalował kilka prac poświęconych polskim zesłańcom: „Niedziela w kopalni”, „Na etapie”, „Sybiracy”. Około 1890 roku zwrócił się w stronę symbolizmu. Obok postaci realnych pojawiły się rusałki, postaci mitologiczne
i biblijne. Baśniowość łączyła się z realizmem.
Malarstwo J. Malczewskiego skupiało się wokół kilku wiodących tematów, które wielokrotnie powracały w cyklach obrazów, przenikały się i łączyły wzajemnie. Tworzyły treści nie do końca zrozumiałe, bo symboliczne. Nurt patriotyczno-mesjanistyczny pojawił się najwcześniej i był związany
z martyrologią narodu po powstaniu styczniowym. Mesjanistyczna wizja odrodzenia Polski romantyków, szczególnie poematy J. Słowackiego, stała się inspiracją cyklu „Eloe” oraz „Śmierć Ellenei”. Często przywoływał postaci Chrystysa, proroka Ezechiela, by odnieść ich cierpienie do sytuacji zniewolonych Polaków - obrazy „Chrystus przed Piłatem, „Proroctwo Ezechiela”. Inny dominujmy nurt oscylował wokół motywu śmierci. Mitologicznej postaci boga śmierci Thanatosa nadał artysta postać młodej, witalnej kobiety z kosą w dłoniach, podkreślając trwały związek ducha z materią w cyklu „Thanatos”. W nurcie autobiograficznym pojawiły się pytania o sens sztuki, istotę tworzenia i rolę artysty, obecny m. in. w obrazach „Harpia we śnie”, „Natchnienie malarza”, „Chwila tworzenia”.
W cyklu „Moje życie” pojawił się dodatkowo wątek obrachunkowy, obok szczęśliwego dzieciństwa przeplatała się refleksja nad przemijaniem i sensem życia. Często sięgał do motywu studni. Poszukiwania „wody żywej” symbolizowały ludzkie dążenia do wolności, szczęścia i spełnienia.
Malczewski był także doskonałym pejzażystą i portrecistą. Pozostawił bardzo wiele portretów: Adama Asnyka, Feliksa Jasieńskiego, Edwarda Raczyńskiego i autoportretów: „Autoportret w zbroi”, Autoportret z hiacyntem”, „Pożegnanie z pracownią”.
Ekspozycja w Muzeum w Sosnowcu została oparta na zbiorach Muzeum Narodowego
w Krakowie oraz Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu i wzbogacona kilkoma obrazami użyczonymi z kolekcji prywatnych. Stanowi klarowną i skondensowaną prezentację twórczości Jacka Malczewskiego. Obrazy najbardziej znane jak „Tobiasz z harpią”, „Madonna i dzieci”, „Satyr”, „Nieznana nuta” zostały zestawione z dziełami rzadko prezentowanymi w polskich galeriach. Do dzisiaj prace malarza wzbudzają wielkie, czasami skrajne emocje. Nikt nie przechodzi obok nich obojętnie.
Wystawa jest czynna od 10 września do 31 października 2010 roku
 

II Dni Muzeum w Sosnowcu

Zagłębiowski Piknik Etnograficzny
11 września 2010 r. (sobota)

godz. 16.00 – 19.00
• Pokaz Dawnych Rzemiosł (garncarstwo, kowalstwo, wikliniarstwo, rękodzieło artystyczne i sztuka ludowa) - prezentacje z udziałem publiczności, kiermasz
• Występ Kapeli Ludowej Braci Kwoczałów z Zawiercia
• Gospoda z kuchnią regionalną przygotowana przez Winiarnię U Renarda w Sosnowcu

II Zagłębiowskie Miodobranie
11września 2010 r. (sobota)
godz.16.00 – 19.00
• Prosto z pasieki - sprzedaż miodu, pyłku pszczelego, propolisu i wyrobów
z wosku
16.15 „Tradycje bartnicze w rodzinie Buzków” otwarcie wystawy Adama Wilczyńskiego
16.30 „Pszczelarstwo w Zagłębiu Dąbrowskim” – wykład Jerzego Gduli
17.00 „Pszczoły wracają do lasu” – wykład Tadeusza Normana
17.30 „Miód wspomaga leczenie” – wykład Zenona Kołacza
Współorganizator: Śląski Związek Pszczelarski w Katowicach

Muzeum dzieciom
15.00 – 19.00 Ekspozycja Śląskiego Ogrodu Zoologicznego w Chorzowie
16.00 - 19.00 „Kram z zabawami” – wycinanki, kolorowanki, wyplatanki, puzzle…

Wstęp wolny!