W Centrum Sztuki wystawa pasów kontuszowych

13 stycznia o godz.17.00 Sosnowieckie Centrum Sztuki Dział Regionalno-Edukacyjny zaprasza na wystawę pt.: "Zambrzyckie pasy kontuszowe - odrodzenie zapomnianego rzemiosła". Wystawa potrwa do 5.03.2017 r.

31.01.2017 r. godz. 17.00 - Polski ubiór narodowy - Rafał Bryła - historyk, kurator SCS-ZS

15.02.2017 godz. 17.00 - Pas kontuszowy - jako etniczny wspólny mianownik w Europie Centralnej" - Przemysław Zambrzycki, kolekcjoner sztuki Wschodu

Wykładowi będzie towarzyszył pokaz wiązania pasa kontuszowego.

1.03.2017 godz. 17.00 - Pasy kontuszowe - ozdoba, wyznacznik statusu społecznego czy manifestacja patriotyczna? - Anna Lebet-Minakowska, kustosz w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kolekcja rzemiosła artystycznego Muzeum XX Czartoryskich

kurator: Rafał Bryła

aranżacja: Katarzyna Siwiec-Matysiak

Pasy kontuszowe były ważnym i malowniczym elementem polskiego męskiego ubioru narodowego w XVII i XVIII w. Utkane z jedwabiu, lśniły złotem, zachwycały kunsztem wykonania i subtelnie dobraną kolorystyką. Były świadectwem bardzo wysokich umiejętności wykonujących je rzemieślników. Wydawało się, że odeszły w zapomnienie i można je oglądać tylko w muzealnych gablotach. Dzięki pasji Przemysława Zambrzyckiego, który wznowił działalność persjarni, po bez mała 200 latach przerwy, dziś na nowo możemy podziwiać ich piękno i mistrzostwo wykonania. Pasy okazały się być dla niego początkiem przygody z historycznymi tkaninami oraz pretekstem do pokazania innych osiągnięć w tkackim rzemiośle.

Pasy kontuszowe były nieodzownym elementem męskiego ubioru narodowego. W swojej charakterystycznej formie powstały stosunkowo późno, bo w XVIII w. i wtedy osiągnęły największy szczyt popularności. Utkane z jedwabiu, lśniły złotem, zachwycały kunsztem wykonania i subtelnie dobraną kolorystyką. Były świadectwem bardzo wysokich umiejętności wykonujących je rzemieślników. Mimo, że dziś kojarzone głównie z ubiorem szlachty, to w przeszłości były elementem ubioru innych stanów.

Pasy w Polsce były znane już w 1 poł. XVI w., by w XVII w. stać się bardzo popularnym elementem szlacheckiego stroju. Importowano je ze Wschodu z Indii, Persji i Turcji, dopiero od około 1740 r. rozpoczęto ich produkcję na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej. Wytwarzano je w manufakturach zwanych persjarniami. Tkactwem trudnili się Ormianie, którymi opiekowali się magnaci. Najbardziej znane persjarnie działały w Słucku, Grodnie, Kobyłkach i Lipkowie (Warszawa). Pasy powstawały też w Krakowie i Gdańsku.

Po niemal dwóch wiekach pasja Przemysława Zambrzyckiego umożliwiła odrodzenie polskiego pasa kontuszowego. Inspiracją były pasy wykonane w słuckiej persjarni. Wytwarzane obecnie pasy nie są kopią zachowanych oryginałów a współczesnymi pasami utkanymi w konwencji pasów polskich. Zambrzyckie pasy mienią się pięknie dobranymi kolorami, skrzą srebrną i złotą nitką, czarują, mamią, kuszą, przypominają o naszej historii i tradycji.

Pasja Przemysława Zambrzyckiego nie ogranicza się tylko do pasów, ten pasjonat historycznych tkanin, postanowił odtworzyć makaty buczackie - kolejny przykład kunsztu tkackiego rzemiosła. Utkane przez Zambrzyckiego buczacze odtwarzają zwielokrotniony motyw pasów kontuszowych ze świetnie dobraną kolorystyką. Jego zapał i wytrwałość w dążeniu pozwala na powrót historycznym polskim tkaninom zagościć w naszych domach. Piękno pasów zambrzyckich i makat wzbudza zachwyt i podziw, tkaniny te na powrót mogą być ozdobą ubioru i oryginalną dekoracją w polskim wnętrzu.