Uwaga! Nasze dzieci źle widzą!

Członkowie Studenckiego Koła Naukowego działającego przy Klinice Okulistyki Katedry Okulistyki SUM w Katowicach pod kierownictwem dr hab. n. med. Doroty Pojdy-Wilczek przeprowadzili akcję promującą profilaktykę niedowidzenia wśród dzieci w wieku przedszkolnym. Celem opisywanych działań było przede wszystkim zwiększenie świadomości rodziców na temat wad wzroku i chorób oczu u dzieci. W badaniach wzięła także udział grupa sosnowieckich przedszkolaków.

Schorzenia narządu wzroku należą do najczęstszych zaburzeń u dzieci w wieku przedszkolnym. Szacuje się, iż dotyczą one 15-20% wszystkich rozpoczynających naukę dzieci. Wpływają nie tylko na samą zdolność dziecka do prawidłowego widzenia, ale również powodują problemy w nauce, rozwój dysleksji, zaburzenia koordynacji i trudności podczas aktywności fizycznej. W skrajnych przypadkach mogą stać się przyczyną alienacji lub depresji, gdy dziecko nie dorównuje swoim rówieśnikom.

- Szczególnie istotnym wydaje się fakt, iż schorzenia te mogą pozostać niezauważone. Dzieje się tak, ponieważ dzieci rzadko skarżą się na słabsze widzenie, nie mając porównania często traktują swój sposób widzenia jako prawidłowy. Natomiast wczesna korekcja wzroku daje szansę na pełne wyleczenie. Dlatego tak ważne jest przeprowadzanie przesiewowych badań narządu wzroku, przede wszystkim ostrości wzroku oraz prawidłowego ustawienia gałek ocznych, podczas badań bilansowych - podkreśla Anna Stożek ze Studenckiego Koła Naukowego, które przeprowadzało badania.

- Odwiedziłyśmy łącznie piętnaście przedszkoli na terenie województwa śląskiego, w tym placówki z Sosnowca. Personel dzieląc się z nami własnymi doświadczeniami i obserwacjami, wielokrotnie sam wyrażał konieczność przeprowadzania przesiewowych badań okulistycznych wśród dzieci. Wiele pozytywnych opinii ze strony przedszkoli potwierdziło w naszych oczach istotę problemu i utwierdziło nas w słuszności sprawy-  dodaje Liliana Wisłocka.

Początkowo zamiarem inicjatorów akcji było wygłaszanie krótkiego wykładu wraz z prezentacją multimedialną na zebraniach z rodzicami. Okazało się, że rodzice niezbyt licznie przybywają na takie spotkania, skutkiem czego wspomniany wykład wygłoszono jedynie w dwóch przedszkolach w Sosnowcu. - Prezentacja była zwięzła, barwna, objaśniająca jedynie najważniejsze terminy. Po zakończeniu rodzice chętnie zadawali pytania. Rozdawano również ulotki informacyjne oraz w miarę możliwości udzielano odpowiedzi na zadawane pytania. W niektórych przedszkolach został stworzony „punkt okulistyczny”. Zgromadzone tam okulary, latarki, tablice i zabawki miały oswoić dzieci z badaniem okulistycznym - mówi Stożek.

Wiele przeprowadzonych badań sugeruje, że dla skutecznej prewencji niedowidzenia istotne jest, aby pierwsze badanie kontrolne miało miejsce między trzecim a piątym rokiem życia dziecka, a więc w okresie, w którym uczęszcza ono do przedszkola.

W każdym z przedszkoli zostało przeprowadzone wśród rodziców badanie ankietowe, którego celem było uzyskanie danych na temat stanu profilaktyki chorób narządu wzroku wśród dzieci w wieku przedszkolnym. Badaniem objęto 603 rodziców dzieci w wieku 2-10 lat. Okazało się, że tylko 43,45% dzieci w analizowanej grupie było przynajmniej raz badane przez okulistę. Stwierdzono, że dla 39,15% dzieci była to wizyta profilaktyczna, dla 55,04% pierwsza wizyta była konsekwencją zgłaszanych dolegliwości lub niepokojących objawów. Podobnie 40,13% dzieci nie miało nigdy zbadanej ostrości wzroku (nawet podczas bilansu!), 28,2% miało ją badaną przez okulistę, a 18,6% przez pediatrę/lekarza rodzinnego. W grupie badanej 8,62% dzieci ma lub miało stwierdzoną wadę wzroku. - Łatwo zauważyć, że tylko blisko połowa dzieci została objęta profilaktycznym badaniem narządu wzroku. Pytanie nasuwa się samo: ile dzieci z niezdiagnozowaną i nieleczoną wadą wzroku było w odwiedzonych przez nas przedszkolach? -€“ pyta Stożek.

Tematyka działań prewencyjnych w zakresie niedowidzenia u dzieci w wieku przedszkolnym od wielu lat jest przedmiotem zainteresowania organizacji zdrowotnych na całym świecie. - Jak wykazały nasze badania problem w Polsce jest niezwykle istotny. Pomimo wielu doniesień na temat skuteczności przesiewowych badań wzroku wśród dzieci, nadal brak jest w naszym kraju odpowiedniego programu profilaktycznego. Jedną z głównych przyczyn wydaje się być brak świadomości społeczeństwa na temat wad wzroku i chorób oczu u dzieci oraz wynikających z nich zagrożeń. Rodzice nie rozumieją problemu lub bagatelizują zalecenia lekarskie, co ściśle związane jest z brakiem wiedzy -€“ podkreśla Stożek i dodaje.

-Naszym głównym celem jest rozpowszechnienie akcji profilaktyki niedowidzenia wśród dzieci na terenie całego Górnego Śląska. Niemniej istotne jest dla nas zwiększenie świadomości rodziców odnośnie konieczności przeprowadzania wspomnianych badań. W przyszłości będziemy zwracać się z prośbą do Urzędów Miast o rozpatrzenie propozycji wprowadzenia tego typu akcji we wszystkich przedszkolach na terenie danego miasta. Być może w przyszłości uda się wprowadzić profilaktyczne badania okulistyczne w każdym przedszkolu - mówi na zakończenie.