Droga do Niepodległej. Listopad 1918 w Sosnowcu

Marcello Bacciarelli, Wojciech Kossak, Jerzy Kossak i inni artyści… Porcelana miśnieńska, porcelana ćmielowska, grafiki, rzeźby, dokumenty, odznaczenia, militaria, zdjęcia… A wszystko w jednym czasie, w jednym miejscu! 8 listopada odbył się wernisaż wystawy Droga do Niepodległej. Listopad 1918 w Sosnowcu. Wystawa potrwa do 30 grudnia 2018 roku.

Wydarzenia z 1918 roku skłaniają do refleksji nad drogami, które przez 123 lata zaborów prowadziły do odbudowy wolnej Polski. Każdy region miał swoją własną drogę do Niepodległej, którą wyznaczała walka i działania patriotyczne lokalnych społeczności. Także w Zagłębiu Dąbrowskim silne były tradycje niepodległościowe. Mieszkańcy tego obszaru czynnie uczestniczyli w insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku, powstaniu styczniowym 1863 roku oraz rewolucji 1905 roku. W 1914 roku wybuchła I wojna światowa, a polscy zaborcy znaleźli się we wrogich sobie obozach. Jej rozpoczęcie rozbudziło nadzieje Polaków na odzyskanie wolności. Zagłębie Dąbrowskie było kluczowym obszarem w planach Józefa Piłsudskiego, który przy poparciu państw centralnych chciał tutaj rozpocząć antyrosyjskie powstanie, latem 1914 roku. Ostatecznie do powstania nie doszło z powodu wycofania wojsk rosyjskich.

W ramach ogólnopaństwowych obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości, Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu oraz Instytut Zagłębia Dąbrowskiego zapraszają na wystawę odwołującą się do całokształtu działań i zrywów niepodległościowych Polaków. Wydarzenia 1918 roku skłaniają także do refleksji nad krętymi drogami prowadzącymi do wolności, ze szczególnym uwzględnieniem roli Sosnowca i jego mieszkańców. Narracja ekspozycji prowadzi przez 123 lata niewoli narodowej: począwszy od insurekcji kościuszkowskiej, poprzez walki Polaków po stronie Napoleona Bonapartego, powstania listopadowe i styczniowe, po wydarzenia roku 1905. Dotyczy ważnych wydarzeń ogólnokrajowych oraz regionalnym. Punktem kulminacyjnym opowieści jest rok 1918.

Niezwykle istotnym dla ówczesnej Europy miejscem był tzw. Trójkąt Trzech Cesarzy, stanowiący granicę trzech zaborców, który jest  mocno zaznaczony w przestrzeni ekspozycji i dodatkowo ilustrowany bogatą kolekcją kart pocztowych. Inną ważną pamiątkę stanowi gabinet pierwszego prezydenta niepodległego Sosnowca – Aleksego Bienia oraz odtworzony salon mieszczański z końca XIX wieku. Wiele istotnych wydarzeń i postaci historycznych przedstawiają dzieła sztuki. Należą do nich: portret Stanisława Małachowskiego Marcella Baciarelli’ego, obrazy Wojciecha Kossaka, m.in. „Żołnierz z koniem”, „Ułan i dziewczyna” czy „Huzar z koniem”, rysunki Leopolda Gottlieba, wykonane podczas jego służby w Legionach.  Niezwykle cennym i rzadko prezentowanym jest cykl siedmiu rysunków Juliusza Kossaka o wyjątkowych walorach artystycznych i emocjonalnych do „Pieśni Legionów” – od 1927 roku polskiego hymnu narodowego, o dobrze znanych tytułach: „Marsz, marsz Dąbrowski/Z ziemi włoskiej do Polski”, „Mówi ojciec do swej Basi/Cały zapłakany”, „Nauczy nas Bonaparte/Jak  zwyciężać mamy”, „Tak Czarniecki do Poznania…”.

Eksponaty i dokumenty na wystawie pochodzą ze zbiorów:, Archiwum Państwowego w Katowicach, Archiwum Narodowego w Krakowie, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Historii  Katowic, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Miejskiego Sztygarka w Dąbrowie Górniczej, Muzeum Narodowego w Kielcach, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Warszawy, Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu, PTTK Oddział im. Aleksandra Janowskiego w Sosnowcu oraz Aliny Bień-Dudzińskiej.

Wystawa, której otwarcie odbędzie się 8 listopada o godz. 18.00, potrwa do 30 grudnia 2018 roku.