156. rocznica Powstania Styczniowego - Bitwa o Sosnowiec

Już za kilka tygodni będziemy obchodzić 153. rocznicę Powstania Styczniowego. Jedną z najbardziej związanych z powstaniem miejsc w Zagłębiu Dąbrowskim jest sosnowiecka dzielnica Maczki – dawniej Granica.

Podobnie jak w latach ubiegłych, tak że i w tym roku mieszkańcy Maczek, jak również innych części naszego miasta uczczą wydarzenia sprzed lat, na które już dziś w imieniu prezydenta Sosnowca Arkadiusza Chęcińskiego serdeczne zapraszamy. Uroczystości rozpoczną się w maczkowskim kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, następnie zaś zebrani przejdą na tzw. Rynek, gdzie znajduje się kamień, upamiętniający powstańców oddziału Apolinarego Kurowskiego (na zdjęciu), których działalność przypominamy dziś na łamach Kuriera. Pamięć powstańców zostanie uczczona tak że podczas uroczystości pod dworcem PKP.

Na terenach Zagłębia stacjonowały stosunkowo niewielkie oddziały rosyjskie. Celem powstańców stało się opanowanie stacji kolejowych, wraz z komorami celnymi oraz przejściami granicznymi w Modrzejowie i  Czeladzi. Po wyzwoleniu Maczek siły powstańców udały się do Sosnowca, gdzie w nocy z 6 na 7 lutego stoczyły potyczkę o tamtejszy dworzec, która przeszła do historii jako bitwa o Sosnowiec.

Oddziały powstańcze Apolinarego Kurowskiego z Ojcowa wyruszyły 5 lutego nad ranem w stronę Olkusza. Oddział składał się z jazdy, kosynierów i strzelców w sile ok. 150 osób. W Przegini powstańców zasiliła dodatkowo grupa ok. 100 ludzi. Po noclegu w Olkuszu powstańcy skierowali się do Sławkowa i po odpoczynku wyruszyli do Maczek, gdzie dołączyło do nich kilku górników.

W Maczkach kolejarze uzbroili pociąg złożony z dwóch lokomotyw i dziesięciu wagonów towarowych, które obudowano podkładami kolejowymi. O godzinie 21.00 oddział wyjechał z Maczek przez Ząbkowice i Dąbrowę do Sosnowca. O godzinie 2.00 w rejonie Sielca piechota i kawaleria opuściły pociąg i ruszyły pieszo do dworca i sąsiadującej z nim komory celnej.

Na stacji powstańcy zaatakowali obsadzoną przez rosyjskich pograniczników komorę celną. Po kilku szturmach powstańcy wdarli się do budynku, a Rosjanie uciekli. Uciekających Rosjan miała zamknąć w kotle powstańcza kawaleria, jednak większość

uciekinierów zdołała zbiec, głównie za granicę pruską lub do Modrzejowa. Po przybyciu niedobitków z Sosnowca oddział ten jedna też przekroczył granicę pruską.

Powstańcy zdobyli w Sosnowcu 40 koni, broń i 97 tys. rubli. Połowa pieniędzy została odesłana Rządowi Narodowemu.

W efekcie akcji w Sosnowcu przez dwa tygodnie okolice Zagłębia Dąbrowskiego były kontrolowane przez administrację powstańczą, a na budynkach publicznych były wywieszone polskie flagi. Od dział Kurowskiego wrócił po akcji do Dąbrowy, gdzie urządzono kwaterę w mieszkaniu Józefa Patrycego Cieszkowskiego.

Kurowski podzielił pieniądze zdobyte w Sosnowcu. Kupił u Żydów będzińskich po obniżonej cenie za pas kożuchów, buty i inne niezbędne wyposażenie. Żydzi ofiarowali przy tym Kurowskiemu uzbierane w swoim gronie 10 000 polskich złotych.

Dwudniowy pobyt oddziału Apolinarego Kurowskiego w Dąbrowie za kończył się uroczystą mszą polową z udziałem mieszkańców i miejscowej orkiestry górniczej. Przy dźwiękach Mazurka Dąbrowskiego, powstańcy wymaszerowali w kierunku Sławkowa i Olkusza. Na czele oddziału szła jednolicie umundurowana orkiestra, której członkowie wzięli potem udział w powstańczych potyczkach. Apolinary Kurowski posądzany o nie udolne dowodzenie w czasie bitwy pod Miechowem (17 lutego 1863 roku) i walk

o utrzymanie trójką ta granicznego między zaborami, został usunięty ze stanowiska woje wody. Uszedł do Galicji. Dopiero w lutym 1864 roku pojawił się w Kongresówce, jako dowódca dywizji krakowskiej w II korpusie Józefa Hauke Bosaka, a następnie szef

sztabu w tym korpusie. 21 lutego 1864 bez skutecznie szturmował Opatów. Następnie wyemigrował do Szwajcarii. Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 r. w Królestwie Polskim i 1 lute go 1863 r. na Litwie, a trwało do jesieni 1864 r. Zasięgiem objęło tylko ziemie zaboru rosyjskiego: Królestwo Polskie oraz Ziemie Zabra e. Było efektem narastającego terroru rosyjskiego wobec biernego polskiego oporu i największym polskim powstaniem narodowym, które spotkało się z poparciem między narodowej opinii publicznej. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów zakończyło się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorgę lub ze słanych na Sybir.