Parki i pomniki przyrody w Sosnowcu

Parki i pomniki przyrody

Przez wiele lat Sosnowiec był miastem, w którym stawiano na przemysł ciężki, dominowało górnictwo i hutnictwo. Dynamicznie rozwijały się zakłady pracy i fabryki. Miasto stało się jednym z największych ośrodków przemysłowych w kraju. Mimo tego w Sosnowcu zachowało się wiele parków zakładanych przy rezydencjach przemysłowców. Po ponad stu latach wiele posadzonych wtedy drzew stało się obiektami bardzo cennymi przyrodniczo. Aby chronić najbardziej wartościowe okazy Rada Miejska decyzją z dnia 24.05.2001 72 drzewa na terenie miasta objęła ochroną prawną. Wg definicji: "Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczającej się indywidualnymi cechami wyróżniającymi je spośród innych tworów, a w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych i obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie". By drzewo zostało uznane za pomnik przyrody musi mieć pień o odpowiedniej grubości. Normy ustalono oddzielnie dla poszczególnych gatunków. Pomiaru dokonuje się na wysokości 1,3 metra od ziemi.

Przegląd rozpoczynamy od drzewostanu w Parku im. Wandy Malczewskiej w dzielnicy Klimontów. Znajdują się tam dwa ciekawe okazy: wierzba biała (Salix alba L.) i grab pospolity (Carpinus betulus L.). Okazały egzemplarz orzecha czarnego (Juglans nigra L.) obejrzeć można w centrum miasta w niewielkim parku przy cerkwi przy ul. Kilińskiego. Kilka ciekawych i dorodnych drzew rośnie w dzielnicy Kazimierz Górniczy przy ul. Ogrodowej. Na początku ubiegłego wieku wybudowano tam dwa budynki typu dworkowego dla pracowników kopalni. Z tamtego okresu pochodzą również drzewa. Trzy egzemplarze znalazły się na liście pomników przyrody: tulipanowiec amerykański ( Liriodendron tulipifera L.), klon srebrzysty (Acer saccharinum L.) i surmia pośrednia (Catalpa xerubescens Carr.). Wiele rzadkich okazów znajduje się także w Parku Żeromskiego do najciekawszych zaliczają się klon srebrzysty (Acer saccharinum L.), dwa platany klonolistne ( Platanus xhispanica Munchh.), lipa amerykańska (Tilia americana L.), dąb czerwony (Qercus rubra L.), lipa szerokolistna (Tilia platlphyllos Scop.), dąb wielkoowocowy (Quercus macrocarpa Michx.), klon pospolity ( Acer platanoides L.) i jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.).

Kilka bardzo ciekawych drzew znajduje rośnie w Parku Schoena. Park założono w 1885 roku, zajmuje 5,6 ha, jest typu angielskiego. Do najładniejszych znajdujących się w nim okazów należy zaliczyć: dwa klony srebrzyste ((Acer saccharinum L.), topolę czarną (Populus nigra L.), dęba czerwonego (Qercus rubra L.), dwa skrzydłorzechy kaukaskie (Pterocarya fraxinifolia Spach.), ponadto wiąz szypułkowy (Ulmus laevis Pall.), dwa klony pospolite ((Acer platanoides L.), orzech czarny ( Juglans nigra L.) i tulipanowiec amerykański ((Liriodendron tulipifera L.).

W Sosnowcu ciekawe okazy flory występują nie tylko w parkach, także na najstarszych cmentarzach w mieście można obejrzeć wiele interesujących drzew. Najwięcej objętych ochroną można spotkać na cmentarzu przy ul. 11 Listopada w Zagórzu. Znajdują się tu m.in. dwa najładniejsze w mieście okazy klonu jawora (Acer pseudoplatanus L.), ponadt dwa klony pospolite ( Acer platanoides L.), głóg pośredni (Crataegus xmedia Bechst.) oraz brzoza brodawkowata (betula pendula Roth.).

Bardzo ciekawie prezentują się bulwary nad rzeką Przemszą w rejonie ul. Franciszkańskiej, występują tam dwa skupiska topoli późnej ( Populus xcanadensis Moench Serotina.) ogółem za pomnik przyrody uznano siedem okazów tych drzew. Przy ul. Piłsudskiego natomiast rośnie okazała topola późna (Populus xcanadensis Moench Serotina.). Także przy ul. Gen. Grota-Roweckiego znajduje się pomnik przyrody jest to platan klonolistny ( Platanus xhispanica Munchh.).

Bardzo ciekawy zespół urbanistyczno przyrodniczy jest w dzielnicy Ostrowy Górnicze przy ul. Gałczyńskiego. Jego powstanie wiąże się z działalnością Warszawskiego Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych. Na początku ubiegłego wieku wybudowano tam szpital domy dla urzędników i Dom Ludowy zwany Gospodą. Jak zwykle w takich przypadkach posadzono również wiele drzew. Obecnie kilka okazów zasługuje na szczególną uwagę: m.in. cztery dęby szypułkowe (Qercus robur L.), lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.) i lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos Scop.).

Kolejne ciekawe okazy można obejrzeć na cmentarzu przy ul. Smutnej. Rosną tam dwa buki pospolite odmiana zwisająca (Fagus sylvatica L. Pendula) i bluszcz pospolity (Hedeta Helix L.), są to jedyne okazy tych gatunków w mieście uznane za pomniki przyrody.

Największym parkiem w centrum miasta jest Park Sielecki. W nim także jest kilka interesujących drzew: surmia zwyczajna (Catalpa bignoioides Walter) rosnąca przy Przemszy, sześć egzemplarzy topoli później (Populus xcanadensis Moench Serotina) rosnących w stanowiskach po trzy, dwa wiązy szypułkowe (Ulmus laevis Pall.), klon srebrzysty (Acer saccharinum L.) i dąb szypułkowy (Quercus robur L.). Kolejny taki wiąz szypułkowy ( Ulmus laevis Pall.) znajduje się przy ul. Zamkowej.

Przegląd sosnowieckich pomników przyrody kończymy opisem drzew rosnących przy ul. Dworskiej i Szpitalnej w dzielnicy Zagórze. Na szczególną uwagę zasługuje dąb szypułkowy (Quercus robur L.) jeden z najokazalszych w mieście, jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.) i klon jawor (Acer pseudoplatanus L.).

Sosnowieckie pomniki przyrody są w dobrym stanie zdrowotnym. Kilka z drzew jest spróchniałych, ale mimo tego w dalszym ciągu rosną i dobrze się rozwijają. Kilka okazów nie spełnia wymogów stawianych pomnikom przyrody. Zazwyczaj obwód pnia jest mniejszy od wymaganego. Jednak ze względu na unikatowy charakter niektórych drzew Rada Miejska podjęła decyzją o wciągnięciu ich na listę pomników przyrody. Więcej informacji na temat najciekawszych i najokazalszych drzew rosnących na terenie miasta można uzyskać z wydawnictwa przygotowanego przez pracowników Urzędu Miejskiego w Sosnowcu pt. "Pomniki przyrody Sosnowca".