KOŻUCH Azriel vel Józef

KOŻUCH Azriel vel Józef (1919 - 1943), działacz syjonistyczny. Urodził się 16 maja 1919 r. w Sosnowcu, był synem Zelmana, działacza syjonistycznego. Uczęszczał do Gimnazjum Państwowego im. Stanisława Staszica, gdzie w 1938 r. zdał maturę. Podobnie jak ojciec, związał się z ruchem syjonistycznym. Od połowy lat 30. kierował w Sosnowcu ogólnomiejską organizacją młodzieżową "Hanoar Hacijoni" akcentującą prawa narodu żydowskiego do własnej ojczyzny w Palestynie. Po wkroczeniu Niemców do Sosnowca, organizacja przeszła do podziemia. Prowadziła tajne nauczanie i jednocześnie przygotowywała młodzież do obrony. Podjęła współpracę z innymi grupami m.in. „Haszomer Hacair” Cwi Duńskiego. A. Kożuch pracował początkowo legalnie jako urzędnik w gminie żydowskiej i w zorganizowanej przez okupanta Centrali Żydowskich Rad Starszych we Wschodnim Górnym Śląsku. Utworzył Wydział Młodzieżowy, którym kierował. Organizował m.in. kursy przysposobienia zawodowego i konspiracyjne kibuce w Będzinie, Strzemieszycach i Sosnowcu. W 1942 r. nawiązał kontakt z przebywającym w Sosnowcu Mordechajem Anielewiczem, późniejszym dowódcą powstania w getcie warszawskim i przekształcił swoje grupy w formacje samoobrony. Kierował przygotowaniami do walki zbrojnej i jednocześnie uczestniczył w organizowaniu przerzutów młodzieży żydowskiej na Słowację i Węgry. Gdy 1 sierpnia 1943 r. hitlerowcy przystąpili do likwidacji getta będzińsko – sosnowieckiego próbował zorganizować zbrojny opór. Zginął od kuli gestapowca w nocy z 1 na 2 sierpnia 1943 r.